Адамзатқа қауіпті пандемия XIV ғасырда қалай болған және ХХІ ғасырда қалай өтуде?
Пандемия. XIV қалай ғасырда болған және ХХІ ғасырда қалай өтуде
1320–1355 жылдары әлемде оба індеті басталды. XXI ғасырдағы коронавирус пандемиясының дамуында керемет ұқсастық бар.
Осы екі пандемия ұқсастықтары:
- XIV ғасырда Қытайда оба індеті басталды және бірнеше жыл ішінде бүкіл Еуразияға тарады. Қазіргі уақытта індет жолы әлдеқайда жылдам, бірақ шамамен қайталанады: Қытай - Иран - Италия - Франция - Германия - Польша - Ресей.
- Орта ғасырларда медицина енді дамып келе жатты және обаның емін табу өте қиын болды. Дәрігерлер ауылдардан қалаларға қашуды, үй-жайларды жиі желдетуді және жеке қорғаныс құралдарын қолдануды ғана ұсына алған. Коронавируспен де жағдай дәл осындай: дәрі жоқ - сізге оқшаулану және жеке қорғаныс құралдары ғана көмектесе алады.
- Оба кезінде билік індеттің таралмауы үшін карантин енгізді және теңіз порттары мен қалаларға ешкімді жібермеді. Кемелерді отты оқтармен алыстатып, босқындарды қалаларға кіргізбеді, кейде оларды атып өлтірген. Қазір әуежайлар мен шекаралар жабылып, карантинді сақтамаған адамдар қатаң жазаланады. Алайда, ол кезде де, қазір де, мұндай шаралар аурудың таралуын аз уақытқа ғана кешіктіреді.
- Орта ғасырларда жаппай психоз әртүрлі жолдармен көрінді. Біреулер қаладан-қалаға көшіп, өздерін азаптады, біреулер топ болып биледі, ал кейбір бай тұрғындар - оба кезінде той ұйымдастырды. Бүгінгі таңда жаппай психоз басқаша көрінеді. Мысалы, тұрғындар барлық дүкендерден дәретхана қағазы мен қарақұмықты жаппай сатып алды.
- Оба нәтижесінде бүкіл халық саны 60% -ға төмендеді және бүкіл Еуропада экономикалық құлдырау болды. Жұмыс істейтін ешкім болмады, жолдардағы бандитизм мен қарақшылық сауда-саттықты жойды. Қарапайым қара халық ақсүйектермен қатарласып, олардың құқықтарын жаппай талап етті.
Қазір қайтыс болғандардың саны обадан қайтыс болғандардан аз екені сөзсіз. Бірақ, карантинге байланысты экономикалық құлдырау әртүрлі салаларда нақты сипатқа ие болуда. Туризм, жолаушылар тасымалы, мұнай өнеркәсібі, көрме және ойын-сауық индустриясы зардап шекті.
Еуропадағы обадан кейін орта ғасыр дәуірі аяқталып, Қайта өрлеу кезеңі басталды. Адамдар ежелгі Римнің білімі мен кітаптарына жүгіне бастады. Ғылым мен өнер, капитализм дамыды. Шіркеу адамдардың санасына бұрынғыдай күшті әсер етпеді және феодалдық билік әлсіреді.
Қазіргі індет немен аяқталатынын ешкім білмейді. Бірақ, көп нәрсе өзгеруі мүмкін. Барлығын уақыт көрсетеді.
