Балалардың компьютерге тәуелділігімен қалай күресуге болатыны жайлы ақпарат осында.
АҚШ Ұлттық денсаулық сақтау институтының ғалымдары бірнеше жыл бойы 9 және 10 жастағы 4500-ге жуық баланы зерттеп, компьютердің балаға қалай әсер ететінін анықтады. Ұзақ уақытты смартфондар, мониторлар, компьютерлердің алдында өткізген балаларда ми тіндерінің құрылымында өзгерістер байқалды.
- Бұл қаншалықты қауіпті?
- Американдық ғалымдар компьютерде ұзақ отыратын балаларда интеллектуалды дамуға жауап беретін ми қыртысы жұқаратынын айтты. Олар дамуға арналған ойындарын ойнаса да, миға үлкен жүктеме түсіреді, сол себепті оның мерзімінен бұрын қартаюына әкеледі.
- Компьютерлік ойындар мен басқа да ойын-сауықтар кезінде балалар денесінде ұзақ уақыт бойы қалыптасатын дофамин психикалық және физикалық денсаулығына қалыпқа келмейтіндей зиян келтіруі мүмкін. Мамандардың тұжырымына сәйкес, балаларда шизофрениядан басқа, бүйрек үсті бездері, бүйрек және бауыр жұмысында бұзылулар пайда болады.
- Педиатр Андрей Степанов Life бағдарламасына берген сұхбатында оның тәжірибесінде гаджеттердерді қолданудан бүйректің бас тартқан немесе біреудің ақылынан адасқан жағдайлар болған жоқ дейді. Бірақ, компьютерлік ойындарға немесе әлеуметтік желілерге деген "үлкен қызығушылық", әрине, денсаулыққа зиян.
- Бұл, әрине, көру үшін зиянды, бірақ бүйрек, бауыр немесе ми қыртысының жіңішкеретінін әлі де тексеру керек». Бұл қызығушылық қалыпты мөлшерден асып кетсе, өте қауіпті. Компьютерге тәуелділік созылмалы ауруларды өршіте алады, бірақ бұл олардың түпкі себебі емес, - деді Андрей Степанов.
- Егер компьютерсіз мүлдем болмаса ше ...
- Балалар психологы Татьяна Ночкинаның айтуына қарағанда, қазіргі кезде ата-аналар балаларына компьютерді қолдануға не мүлде тыйым салады, не барлығына рұқсат береді. Екі нұсқа да дұрыс емес.
- - Ата-аналар бұл мәселеде жиі шектен шығады: не балаларына телефондар мен компьютерлерді мүмкіндігінше ұзақ уақыт пайдалануға тыйым салады, бұл ата-ана мен бала арасындағы түсініспеушілік, қақтығыстарға әкеледі, немесе не істеу керектігін білмей, баланы өз еркімен жібереді. Шындығында, екі жаққа да тиімді шешім табу өте маңызды. Ата-аналар баланың жас ерекшелігіне қарай, компьютер алдында отыруға болатын уақыт мөлшерін белгілеу керек дейді психолог.
- Сарапшының айтуы бойынша, 5-6 жастағы балалар үшін бұл күніне бір сағат, 9-10 жастағы балаға 2 сағат рұқсат етілген. Сонымен бірге, сарапшы ата-аналар балаларына «бұл зиянды» деп айтып қана қоймай, нақты мысалдармен жеткізуге шақырды.
- Бұл мәселеде өтірік айту және көз бояушылық дұрыс емес екенін ескертеміз. Бала сіздің «екі сағаттан артық отырсаң, көзің көрмей қалады» дегеніңізге әрине сенбейді. Сондықтан, барынша шындықты айтқан дұрыс.
- Ата-аналардың тағы бір қателігі: гаджетті тартып ала отырып, олар агрессия көрсетеді, ал ол баланы тітіркендіреді және теріс жауап қайтаруына әсер етеді. Шартты түрде: анасы жауға айналады. Себебі, ол баланы гаджеттен айырды.
- Жау анасы емес, таймер болсын.
- Балалардың қателік жасауына мүмкіндік беріңіз.
- Психолог іс жүзінде қатаң шектеулер мен окулистердің экран алдында 10-20 минуттан артық отыруға болмайды деген ескертулері жұмыс істемейтінін айтты. Бала бәрібір көбірек отыруды талап етеді. Бұл жағдайда сіз ұзақ уақыт қарсылық білдіре алмайсыз. Сіз оларға қателік жіберуге және саналы түрде барлығын түсінуге мүмкіндік беруіңіз керек.
- Ол үшін сіз алдын-ала келісілген өз шарттарыңызды өзгерте аласыз және компьютерде ұзақ ойнауға рұқсат етесіз. Бірақ келесі күні баланың денесі осындай артық жүктемеден толықтай демалу керектігін ескертіп, алдын-ала келісіп аласыз. Мұны уақытты қадағалап үйренбегенше бірнеше рет қайталауға болады.
- Егер бала бұл "келісімшартты" бұзатын болса, оған біраз уақытқа компьютер қолдануға тыйым салыңыз. Психологтар атап өткендей, осындай әрекет арқылы бала жауапкершілікті сезінеді және ол өзін-өзі басқаруды үйренеді.
